تلسکوپ جیمز وب از نگاه یک رصدخانه قدرتمند زمینی چگونه دیده می شود؟ - فروشگاه های میهن

یک ماه گذشته دوران هیجان انگیزی برای تلسکوپ فضایی جیمز وب (James Webb Space Telescope) بود. پس از پرتاب در روز کریسمس، این تلسکوپ هفته های بعد را صرف سفر در فضا، استقرار اصلی آینه های خود، بررسی تک تک بخش ها و در نهایت مانور دادن به سمت نقطه لاگرانژی 2 (L2) کرد؛ جایی که در آن 10 تا 20 سال آینده را صرف کشف اسرار کیهان خواهد کرد. به گفته بیل نلسون (Bill Nelson) مدیر ناسا و مدیر ارشد ارتباطات علمی (CSCO) جیمز وب، نورگیری تلسکوپ تابستان امسال آغاز خواهد شد.

به مناسبت رسیدن جیمز وب به مدار اصلی خود، پروژه تلسکوپ مجازی (VTP) تصاویری از آن ثبت کرد تا به مردم نشان دهد که جیمز وب در مدار خود، از روی زمین به چه شکلی دیده می شود. هرچند در تصاویر ثبت شده، چیز زیادی به جز یک نقطه روشن در آسمان شب وجود ندارد، اما مانند عکس معروف نقطه آبی کم رنگ (Pale Blue Dot) به گفته کارل سیگن (Carl Sagan) که از طریق فضاپیمای وویجر 1 در راه خروج از منظومه شمسی از زمین گرفته شده است، یا تصویر روزی که زمین لبخند زد (The Day Earth Smiled) فضاپیمای کاسینی، اهمیت فوق العاده ای در آن نقطه نورانی کوچک وجود دارد.

پروژه تلسکوپ مجازی یک سامانه نجومی پیشرفته است که در سال 2006 میلادی از طریق رصدخانه نجومی بلاتریکس (Bellatrix Astronomical Observatory) واقع در چکانو (Ceccano) ایتالیا راه اندازی شد. این پروژه از دو تلسکوپ رباتیک قابل دسترسی از راه دور شامل یک اخترنگار 17 اینچی دال-کرکهام اصلاح شده موج تخت به نام النا (Elena) و یک تلسکوپ سلسترون 14 اینچی اشمیت-کاسگرین استفاده می کند. همچنین جلسات مشاهده آنلاین عمومی، پخش جریانی زنده، توضیحات از طریق متخصصان علمی و اطلاع رسانی عمومی به مردم سراسر جهان از دیگر برنامه های این مجموعه است.

تصویر جیمز وب در 24 ژانویه (4 بهمن) با استفاده از تلسکوپ النا گرفته شده است. این تلسکوپ رباتیک به طور اتوماتیک حرکت ظاهری جیمز وب را ردیابی کرد و با یک بار نوردهی بدون فیلتر 300 ثانیه ای تصویری ثبت کرد که موقعیت تلسکوپ را نشان می دهد. زمانی که این تصویربرداری انجام شد، جیمز وب به مقصد نهایی خود در نقطه لاگرانژی 2 رسیده بود.

علاوه بر تصویر بالا، پروژه تلسکوپ مجازی همچنین یک انیمیشن کوتاه منتشر کرده است که حرکت ظاهری جیمز وب را در میان ستارگان نشان می دهد. در حالی که ممکن است وب بیش از یک نقطه کوچک در پس زمینه ای از نقاط روشن تر به نظر نرسد، اما این تصاویر داستانی از یک مأموریت جاه طلبانه را روایت می کنند که دهه ها در حال ساخت بود و حالا به سرانجام رسیده است. کار بر روی تلسکوپ در سال 1996 میلادی (1375 خورشیدی) آغاز شد و در ابتدا قرار بود تا سال 2007 و با بودجه 500 میلیون دلاری به فضا پرتاب شود.

در ادامه اما به دلیل طراحی مجدد گسترده، مسائل مربوط به آفتابگیر و موشک آریان 5 که وظیفه پرتاب مجموعه را برعهده داشت، تأخیرها و هزینه های زیادی را تحمیل کرد. تا سال 2016 سرانجام ساخت تلسکوپ به سرانجام رسید، اما هنوز یک برنامه آزمایشی گسترده باید تکمیل می شد زیرا جیمز وب پیچیده ترین و پیشرفته ترین تلسکوپ فضایی است که تا کنون طراحی و ساخته شده است و برای موفقیت مأموریت، جای خطا در آن وجود ندارد. ماهیت اوریگامی-مانند تلسکوپ که برای پرتاب تا می شد و در فضا فرایند باز شدن را طی می کرد، به آزمایش های گسترده نیاز داشت و کوچک ترین مسئله ای باعث آزمایش دوباره و بررسی های ایمنی می شد.

همه گیری کرونا هم تأخیرها را افزایش داد اما سرانجام در اواخر سال 2021 آزمایش تلسکوپ به سرانجام رسید و جیمز وب برای یکپارچه شدن با موشک آریان 5 به کورو در گویان فرانسه برده شد. در نهایت پرتاب در روز کریسمس با بهترین شرایط انجام شد و وب را راهی سفر فضایی خود کرد. توماس زوربوچن معاون مأموریت های علمی ناسا گفت: این واقعا یک کریسمس کامل با همه هدایای خود است و ما یک مأموریت فضایی هم داریم!

اکنون که جیمز وب در مدار هاله نقطه L2 خورشید-زمین قرار گرفته است، تیم مأموریت منتظر رسیدن تلسکوپ به دمای عملیاتی است. این کار سپس با فعال شدن ابزار علمی تلسکوپ، آزمایش نهایی و کالیبراسیون دنبال خواهد شد. در صورت ادامه مأموریت بدون هر گونه مشکل، ناسا پیش بینی می کند که جیمز وب نخستین نور خود را تا ژوئن 2022 (خرداد 1401) جمع آوری کند.

عکس کاور: تلسکوپ فضایی جیمز وب از نگاه زمین از طریق پروژه تلسکوپ مجازی

Credit: VTP

منبع: Universe Today