قنات قصبه؛ شاهکار تاریخ تمدن ایران زمین - فروشگاه های میهن

بعضی ها می گویند این قنات به خاطر عمق و ارتفاعی که دارد نمی تواند ساخت دست بشر باشد و شاهکار ساخت دیوها است. بعضی دیگر می گویند این قنات منزلگاه ارواح سرگردان افرادی است که برای کندن قنات رفته بودند و هیچ گاه بازنگشتند! پس اگر در پی کشف حقیقت هستید در این مطلب از مجله خبرنگاران با من باشید تا هر آنچه که باید درباره کاریز قصبه گناباد و دیوهای سازنده آن بدانید را برایتان بازگو کنم.

قنات قصبه کجاست؟

قنات قصبه در گناباد جنوب استان خراسان رضوی واقع است.

مهم ترین ویژگی قنات قصبه چیست؟

عمیق ترین و قدیمی ترین قنات جهان است.

تماشای های نزدیک به قنات قصبه کدام هستند؟

مسجد جامع حاج عبدالله نوقاب؛ یادگار دوره قاجار ، مسجد جامع گناباد (مسجد جامع قصبه شهر)، روستای ریاب سفری به قلب تاریخ، موزه مردم شناسی گناباد (مدرسه نجومیه) چند نمونه از تماشای های نزدیک به قنات قصبه هستند.

در چه ساعاتی می توان از قنات قصبه تماشا کرد؟

ساعات بازدید از قنات قصبه از 9 صبح تا 6 بعد از ظهر است.

قدمت قنات قصبه به چه زمانی مربوط می شود؟

قدمت قنات قصبه حدودا به 2700 تا 2500 سال قبل می رسد و بخش اصلی آن در زمان هخامنشیان ساخته شده است.

قنات قصبه کجاست؟

برای بازدید از قنات جن آباد باید به استان خراسان رضوی سفر کنید و به شهرستان گُناباد که جنوبی ترین شهرستان استان خراسان رضوی ایران است بروید. گناباد از قدیمی ترین شهرهای ایران محسوب می شود. با توجه بر آثار تاریخی و طبیعی قابل مشاهده در استان گناباد، قدمت این منطقه به قبل از دوران هخامنشیان برمی شود. آدرس قنات قصبه واقع در گناباد، پایانی خیابان ناصر خسرو، بهار سه، پ 2، پایگاه جهانی قنات قصبه گناباد است.

اطلاعات تماس

تلفن تماس: 57224975 (051)

دورنگار: 57224975 (051)

پست الکترونیک: [email protected]

لوکیشن قنات قصبه روی گوگل مپ

می گویند که…

می گویند قنات قصبه اسرارآمیزترین قنات جهان است، چون نحوه ساخت آن به قدری سخت و عجیب است که در آن دوره بدون امکانات، انسان از پس آن برنمی آمد! حتی بعضی از بومیان بر این باورند که این قنات را جن ها حفر نموده اند و به همین خاطر نام قنات جن گناباد را روی آن گذاشته اند! قنات قصبه در گناباد، استان خراسان رضوی و شمال شرق ایران قرار گرفته است.

در طول تاریخ نام این کاریز چندین بار دستخوش تغییر شده و به همین خاطر است که امروزه با نام های کاریز قصبه، قنات گناباد، قنات قصبه گناباد، قنات جن گناباد و قنات کیخسرو شناخته می شود.

داستان از این قرار است که تاریخچه ساخت این کاریز با جنگ کیخسرو که به عنوان بزرگ ترین جنگ در تاریخ ایران از آن یاد می شود ارتباط دارد. البته ناگفته نماند که روایات متعددی درباره تاریخچه ساخت قنات قصبه وجود دارد و بعضی احداث این شاهکار تاریخی را به بهمن، پسر اسفندیار، نسبت می دهند.

اما سوالی که در اینجا ممکن است برای شما پیش بیاید این است که چرا قنات قصبه از نظر گردشگری اهمیت دارد؟ قنات قصبه گناباد بزرگ ترین قنات ایران و از شاهکارهای منابع آبی ساخت دست بشر در جهان است؛ به همین خاطر یکی از مهم ترین و پرطرفدارترین جاهای تماشای گناباد در خراسان رضوی محسوب می شود.

کاریز گناباد یا قنات قصبه به عنوان عمیق ترین و قدیمی ترین قنات های جهان، در روز 24 تیر ماه سال 1395 در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسید. این قنات تنها جاذبه گردشگری در استان خراسان است که به ثبت جهانی رسیده است. بعلاوه، در سال 1379 قنات جن آباد با شماره 2963 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. پس اگر قصد سفر به گناباد و بازدید از جاهای تماشای گناباد را دارید پیشنهاد می کنم این مطلب را از دست ندهید.

چرا قنات قصبه گناباد مجذوب نماینده است؟

حس کنجکاوی برای کشف رموز این محل یکی از دلایلی است که گردشگران را برای بازدید از طولانی ترین کاریز جهان یعنی قنات قصبه جذب می نماید. بازدید از این اثر ارزشمند و خاص تاریخی تجربه ای بی بدیل را برای هر گردشگری رقم می زند. به راستی که توصیف حال وهوای بازدیدنماینده هنگامی که قدم به داخل قنات می گذارد خیلی سخت است!

قنات قصبه یکی از جاذبه های گردشگری خاص است که هر شخصی در طول عمرش برای یک بار هم که شده باید بازدید از آن را تجربه کند. وقتی کاریز را از نزدیک می بینید اولین سوالی که در ذهنتان نقش می بندد این است که چگونه کاریزی با این عظمت و تا این حد دقیق و هوشمندانه اثر دست بشر است!

چیزی که باعث مجذوب نمایندهیت قنات قصبه شده این است که دلیل اصلی ثبت همه قنات های ایرانی در سازمان جهانی یونسکو مهندسی شگفت انگیز این کاریز است. بعلاوه، علاقه گردشگران برای تماشا ساعت آبی ایرانی که در گذشته برای سنجش زمان استفاده می شد دلیل دیگر مجذوب نمایندهیت این اثر تاریخی ارزشمند است.

در واقع می توان گفت ساعت آبی ایرانی از عجایب قنات گناباد محسوب می شود؛ چون با وجود سادگی با ساعت های نو رقابت می کرد و به طور بسیار دقیقی زمان را نشان می داد. این قنات مملو از راز و رمز است و داستان های زیادی در خصوص آن روایت شده است.

مسیر دسترسی به قنات قصبه

اگر قصد سفر با قطار به گناباد را دارید نزدیک ترین ایستگاه قطار به گناباد، ایستگاه قطار بجستان است. بجستان 50 کیلومتر با گناباد فاصله دارد و از بجستان می توانید با اتوبوس یا تاکسی خودتان را به گناباد و بعد به قنات برسانید. گناباد در مسیر راه آهن در حال احداث مشهد به زاهدان قرار گرفته است.

برای سفر با اتوبوس به گناباد می توانید بلیط اتوبوس گناباد را از خبرنگاران تهیه کنید و وقتی به پایانه مسافربری شهرستان گناباد رسیدید از آنجا با تاکسی به سمت قنات قصبه بروید.

اگر می خواهید با هواپیما سفر کنید باید بلیط هواپیما بیرجند را خریداری کنید چون نزدیک ترین فرودگاه به گناباد بیرجند است. فرودگاه گناباد نیز در حال راه اندازی است ولی هنوز به مرحله بهره برداری نرسیده.

سفر با خودرو شخصی از تهران به گناباد بدون توقف در مسیر تقریبا 10 ساعت طول می کشد چون مسافت تهران تا گناباد 910 کیلومتر است. پس خودتان را برای یک سفر جاده ای طولانی آماده کنید!

مسیرهای دسترسی به گناباد و قنات قصبه با خودرو شخصی از تهران به ترتیب زیر هستند:

• از سمت شمال: جاده مشهد - تربت حیدریه
• از سمت غرب: جاده بجستان - گناباد
• از سمت شرق: جاده بیرجند - قاین
• از سمت جنوب: جاده طبس - فردوس

تاریخچه قنات قصبه

در شهرستان گناباد از گذشته های دور به خاطر موقعیت اقلیمی بیش از 400 قنات ساخته شده است که معروف ترین و مهم ترین آن ها قنات قصبه گناباد است. بعد از این قنات به ترتیب کاریز رهن، قنات خوششویی، کاریز زیبد، قنات علی آباد، قنات بیدخت، کاریز بیلند و کاریز دیزق از جمله مهم ترین کاریزهای شهر هستند.

از گذشته تا به امروز مردم این منطقه به لطف این قنات ها توانسته اند زندگی نمایند و به وسیله مهندسی آبیاری هوشمندانه این قنات ها کشاوزی به حرفه اصلی آن ها تبدیل شده است. قنات قصبه قدیمی ترین و عمیق ترین قنات جهان است و در فهرست آثار یونسکو به ثبت رسیده است. با توجه بر مستندات تاریخی و سفرنامه ناصر خسرو در ابتدا نام این قنات کیخسرو بود که با گذر زمان چندین بار تغییر نموده است.

قنات قصبه با نام شاهکار آبی در جهان معروف است. میزان آبدهی این کاریز 130 لیتر در ثانیه است که از 2 رشته اصلی و 6 شاخه فرعی ایجاد شده است. عمق چاه مادر این کاریز 300 متر و طول آن بیش 33 متر است. گناباد قدمت تاریخی طول و درازی دارد و در بیشتر منابع تاریخی روایت شده که احداث این قنات با جنگ بزرگ کیخسرو مرتبط است.

با استناد بر تحقیقات کارشناس باستان شناسی لباف خانیکی، در اطراف دهانه چاه های قنات قصبه تکه های سفالی پراکنده دیده می شوند که تخمین قدمت آن ها نشان می دهد مسیر اولیه و اصلی قنات در زمان هخامنشیان حفر شده است و با گذر زمان و افزایش خشکسالی رشته های دیگر قنات را به وجود آورده اند.

به گفته لباف خانیکی مسیر اصلی کاریز از قصبه شهر 131 هزار و 35 متر طول دارد. گویا این قنات به طور مداوم در حال ریزش بوده و به همین خاطر بومیان منطقه مجبور می شوند، از بخش 683 متری، قنات قصبه را تبدیل به دو کانال نمایند تا اگر به خاطر ریزش قنات یکی از کانال ها بسته شد، آب از کانال دیگر خارج شود.

وقتی به بازدید از قنات قصبه رفتید نباید فراموش کنید که از مهم ترین جاذبه های آن یعنی ساعت آبی و چرخ دستگاه هم بازدید کنید. ساعت آبی قصبه و چرخ دستگاه قصبه دو تا ابزارهای مهم این شاهکار تاریخی هستند. ساعت آبی ایرانی در زندگی کشاورزی مردمی که در حاشیه منطقه ها کویری زندگی می کردند، نقش پررنگی داشته است.

چون با وجود سادگی در معین زمان، دقت بالایی داشته و حتی در هیچ جای جهان ساعت آبی به میزان ایران دقیق، مفید و اثرگذار نبوده است.

ابزار بعدی چرخ است که با استفاده از طناب و یک سطل بزرگ به نام دلو خاک را از دل چاه بیرون می کشیدند. این ابزار که به آن چرخ چاه گفته می شد 2 نوع دارد: یک سره و دوسره. معمولا از چرخ چاه دوسره برای کندن چاه هایی با عمق بالا استفاده می کردند.

چرا نام اینجا قنات قصبه است؟

در خصوص وجه تسمیه قنات قصبه روایات مختلفی وجود دارد. قصبه به معنای آبادی بزرگ است که از چند ده تشکیل شده و قنات به معنی راه آبی است که در زیر زمین حفر شده تا آب را به سطح زمین برساند. با توجه به اسناد تاریخی و به گفته مردمان بومی کهنسال گناباد، این شهر با نام های مختلفی مثل گیوآباد، گناه آباد، گون آباد، گَوَن آباد، کَن آباد شناخته می شد.

در گذشته تمام خانه های گناباد گنبدی شکل بودند و از آن جایی که گنابد جمع گنبدهاست، نام آن با گذر زمان تبدیل به گناباد شده است. اما داستان نام گذاری این شهر اینجا تمام نمی شود و بعضی بر این باورند که گناباد محل سکونت جن ها بوده و حتی کاریزها را جن ها حفر نموده اند!

چون گُن به معنای دیو است و به این دلیل که دیوها یا همان جن ها قنات ها را ساخته اند و به شهر آبرسانی نموده اند نام آن را گناباد گذاشته اند.

بعضی هم می گویند گناباد در ابتدا گُون آباد نام داشت و به خاطر آفتاب گرم این منطقه اینگونه نامیده می شد (گُون در زبان ترکی به معنای خورشید است). گناباد به خاطر قنات ها و کندن قنات در اصل کن آباد نام داشت ولی در گذر زمان نام آن دستخوش تغییرات شده است.

نام دیگری که به این شهر نسبت می دهند گیو آباد است چون با توجه بر مستندات تاریخی، گیو و گودرز مدتی در جنگ دوازده رخ در این شهر زندگی می کردند.

با استناد بر عجم (1383)، گناه آباد نام دیگر گناباد بوده است؛ چون در جنگ دوازده رخ، پیران ویسه (یکی از قهرمانان تورانی شاهنامه)، کشته شد و کیخسرو که آن موقع امپراتور ایران بود از این موضوع بسیار دلگیر شد. کیخسرو کشته شدن پیران را گناهی بزرگ شمرد و به توصیه موبدان برای جبران این گناه دستور کندن چند کاریز را در منطقه داد تا بدی خود را با خوبی جبران کند و به اصطلاح کفاره گناهش را بدهد؛ در نتیجه نام آن را گناه آباد گذاشت.

معماری قنات قصبه

معماری قنات گناباد به قدری متفاوت و جالب است که حتی نظر جهانیان را به خود جلب نموده است. طول این کاریز 33 کیلومتر وعمق آن 300 متر و دارای دو رشته اصلی است که به آن ها قصبه و دولاب می گویند. این کاریز در کل از 472 میله چاه تشکیل شده است.

چیزی که موجب حیرت همه شده این است که چگونه ممکن است انسان در آن دوره بدون امکانات بتواند قنات قصبه با عظمتی را بدون هیچ خطا و نقصی ایجاد کند! قدمت این قنات به 2500 تا 2700 سال پیش می رسد و نمادی از تمدن و نبوغ ایرانیان آن دوره است.

بخش های مختلف قنات قصبه

کاریزها از بخش های مختلفی تشکیل شده اند که به ترتیب زیر هستند:

- مظهر قنات قصبه

مظهر قنات به معنی بخش خروجی آب از قنات، آغاز قنات یا دهانه قنات است و به بخشی از کاریز گفته می شود که آب از دل آن خارج می شود. البته در خراستان به زبان محلی به مظهر قنات سَرِکریز یا دهن فره هم گفته می شود. دهانه قنات قصبه یا مظهر قنات در طی سال ها با توجه به میزان آب چندین بار عوض شده است.

مثلا حدودا 10 قرن پیش آب قنات قصبه به قدری زیاد شده بود که از شهر گناباد هم آنطرف تر رفته بود و به همین خاطر با استفاده از روش پلکانی آب را تا 34 کیلومتری دهانه امروزی کاریز به سمت حوض الحلیب و حوض سرخ راهنمایی نموده بودند. در روش پلکانی آب به چاه ریز راهنمایی می شد و سپس به سمت تنوره آسیاب و کوره های زیر زمینی می رفت.

در گذشته برای مدتی مظهر قنات قصبه گناباد در فاصله 302 متری شمال دهانه امروزی کاریز در کنار راه قدیمی قصبه شهر به جویمند قرار داشت؛ اما در حال حاضر مظهر کاریز در جنوب شرق گناباد یا همان محله قصبه در ارتفاع تقریبی 1100 متری قرار گرفته است. در محل قبلی، مظهر به شکل یک جوی گسترده، خاکی و روباز بود که به سمت شمال کشیده شده بود و به چندین شاخه تقسیم می شد.

- پایاب

پایاب یا پی آب به سازه ای گفته می شود که با هدف آسان شدن دسترسی مردم به گذرگاه آب قنات قصبه ساخته شده است. به عبارت دیگر پایاب همچون یک ورودی است که به وسیله چند پله شما را به زیر زمین و جایی که قنات قرار گرفته است راهنمایی می نماید که به اصطلاح به آن کوره قنات می گویند. پایاب به دو نوع تقسیم می شود:

• پایاب عمومی: برای دسترسی عموم افراد به آب قنات
• پایاب خصوصی: در منزل افراد

به خاطر اینکه قنات قصبه قبل از شهر گناباد به سطح زمین می رسد، در محلات شهر پایاب وجود ندارد.

- مادر چاه

مادر چاه به بزرگ ترین و عمیق ترین چاه در هر رشته قنات می گویند. به عبارتی دیگر مادر چاه دورترین چاه از دهانه اصلی یا همان مظهر قنات است. وقتی آغاز به ساخت قنات در پای کوه ها و دامنه های شیب دار (همان سطح زمین خشک) می نمایند، در پایان به مادر چاه می رسند. قنات قصبه چون پر آب و عمیق است هر چه به قسمت های آخر نزدیک می شود دچار مشکل نشت آب از جداره ها می شود.

گمانه به اولین چاهی می گویند که در قنات قصبه حفر می شود. حفر گمانه را با هدف اطلاع پیدا کردن مقنی از میزان آب دهی قنات و ظرفیت سفره آب زیرزمینی انجام می دهند.

عمق گمانه در هر بخش نسبت به عمق سفره آب زیرزمینی فرق دارد. اگر گمانه در عمق پیش بینی شده به وسیله مقنی به سفره آب زیرزمینی برسد مادر چاه قنات محسوب می شود؛ در غیر این صورت کسی که قنات را حفر می نماید یا همان مقنی باید به کندن زمین ادامه دهد تا به مادر چاه برسد.

- ورودی اصلی قنات قصبه

ورودی اصلی قنات همان مظهر قنات است که با بتن بازسازی شده و تا رسیدن به قنات 720 متر فاصله دارد. ارتفاع ورودی اصلی قنات 170 و عرض آن 80 سانتی متر است. این ورودی به دلیل ورود شغال و روباه به قنات به وسیله بومیان غال شغال نامیده شده است.

جنس خاک مسیر ورودی غال شغال نرم و ریزشی است و به همین خاطر بخشی از فضای داخل کوره به خاطر ریزش بزرگ شده است. این ورودی قنات قصبه عمق کمی دارد و وجود لایه های متراکم کنگلومرا در قسمت تره کار از خراب شدن این بخش جلوگیری نموده است.

اگر برایتان این سوال پیش بیاید که تره کار چیست، باید بگویم که به فاصله بین مادر چاه تا محل تقاطع کف کوره قنات با سطح ایستابی را تره کار می گویند. به عبارتی دیگر به بخش آبده قنات قصبه تره کار می گویند. راستی کنگلومرا هم همان جوش سنگ است که نوعی سنگ رسوبی محسوب می شود و از به هم پیوستن قلوه سنگ های کوچک ایجاد می شود.

- ورودی شماره دو

ورودی شماره دو قنات قصبه گناباد از زمان ساخت تا به امروز دست نخورده باقی مانده است. بازدید قنات از ورودی شماره دو به دلیل اینکه مسیر آن خشک است، برترین گزینه محسوب می شود. این ورودی یک درب فلزی میله ای و پله های کوتاه ولی طولانی با شیب زیاد دارد که شما را سمت زیر زمین و قنات راهنمایی می نمایند. در حال حاضر 500 متر قنات برای بازدید عمومی در دسترس است و در حال فراهم کردن امکان بازدید از باقی مسیر هستند.

- ورودی سوم

نمی توانید ورودی سوم قنات قصبه را روی تابلوی راهنما بینید، اما در حد فاصل بین ورودی شماره 2 یعنی مسیر خشک و مسیر سیمانی یک ورودی دیگر به قنات قصبه وجود دارد که همان ورودی سوم است. این ورودی دقیقا در جایی قرار گرفته است که آب کاریز در عمق 300 متری زمین از مسیری طولانی عبور می نماید و با عوض کردن مسیرش وارد به تونل مصنوعی می شود و در آخر به تونل خشک می رسد.

با استناد بر تحقیقاتی که صورت گرفته، در دوره هخامنشیان فقط شاخه اصلی قنات حفر شده بود و شاخه های دیگر آن در دوره های بعدی ساخته شده اند.

از افسانه تا حقیقت قصه های قنات قصبه

قصه های مختلفی درباره منشا ایجاد این قنات روایت نموده اند و دلیل آن چیزی نیست جز ساختار پیچیده و عجیب کاریز! افراد کهنسال این منطقه به روایت از پدر بزرگ ها و مادر بزرگ هایشان بر این باورند که این قنات ساخت دست دیو ها یا روح های سرگردان است.

حتی می گویند شهر گناباد خراسان ابتدا جن آباد نام داشته و به مرور زمان جناباد خوانده شده و بعد از آن به گناباد تغییر نموده است. حتی کف قنات قصبه رد پاهایی دیده می شود که فاصله زیاد بین این ردپاها نشان می دهد حفاران این قنات حداقل 20 سانتی متر بلندتر از انسان های امروزی بودند.

داستان طاهر باشناس و دیوهای قنات کن او را همه مردم گناباد از بر هستند. اگر به گناباد سفر کردید، می توانید از بومیان منطقه این داستان را بشنوید. مقنی های کهنسال قصبه می گویند در گذشته طاهر نامی بوده که با دیوها در ارتباط بوده و هر دستوری به آن ها می داد عمل می کردند.

به خاطر اینکه گناباد شهری کم آب بود، تنها راه برای ادامه زندگی در آن منطقه ساخت قنات بوده، به همین خاطر طاهر باشناس به دیوهایش دستور می دهد آغاز به کندن چاهی عمیق نمایند تا به شهر آب برسانند. گنابادی ها بر این باورند که شهر این دیوهای قنات کن بین پیچ وخم های قنات است و اگر کسی بتواند وارد شهر دیوها شود ثروت کلان آن ها را به دست می آورد.

به روایت افسانه ای دیگر، یکی از پادشاهان قدیمی ایران به نام بهمن به خاطر گناه بزرگی که مرتکب شده بود، خودش را لایق سلطنت نمی دانست؛ اما موبدان گفتند برای جبران گناهی که نموده باید کاری نیک انجام دهد و به همه خیر برساند. سلطان بهمن هم برای پرداخت کفاره گناهش هزار قنات ساخت که قنات قصبه هم یکی از آن ها بود.

دلیل اینکه این داستان ها بر سر زبان مردم افتاد، این است ارتفاع قنات قصبه بلند تر از قد انسان ها است و به خاطر اینکه داخل این دالان ها هیچ اکسیژن و نوری وجود نداشته کار حفاری را برای انسان غیرممکن می نماید! حتی بعضی پژوهشگران غیرایرانی نیز گفته اند باور اینکه چنین قنات شگفت انگیزی به دست بشر ساخته شده خیلی سخت است و نیازمند یک نیروی ماورایی است!

برترین زمان بازدید از قنات قصبه

برترین زمان بازدید از قنات گناباد فصل بهار است. البته اگر مثل من از آن دسته افرادی هستید که از شلوغی فراری هستید، توصیه می کنم در تعطیلات عید نوروز و تعطیلات رسمی هوای سفر به گناباد و بازدید از قنات جن گناباد به سرتان نزد! اوایل فصل پاییز نیز زمان بدی برای بازدید از کاریز نیست چون هوا هنوز خیلی سرد نشده. اما بهتر است در فصل تابستان سمت گناباد نروید چون هوا خیلی گرم و آفتاب خیلی تندی دارد.

همانطور که می دانید گناباد جنوبی ترین شهرستان خراسان رضوی است و در اقلیم خشک و نیمه صحرایی و حاشیه کویر قرار گرفته است. آب و هوای گناباد در فصل های پاییز و زمستان خیلی سرد و در فصل تابستان خیلی گرم است و آفتاب سوزانی دارد. شب های تابستان گناباد هوای ملایم تری نسبت به روزها دارد ولی باز با این وجود دمای هوا به 50 درجه سانتی گراد می رسد.

امکانات رفاهی قنات قصبه

امکانات رفاهی قنات قصبه چنگی به دل نمی زند و در حال حاضر تنها دارای سرویس بهداشتی است و حدود 500 متر اولیه آن برای بازدید در دسترس است و نیازمند ایجاد امکانات رفاهی و مستحکم سازی باقی مسیر کاریز است. البته در نزدیکی این منطقه چند رستوران، هتل، و اقامتگاه وجود دارد.

رستوران های اطراف به قنات قصبه عبارتند از رستوران لاله، رستروان خاتم، سفره خانه شریعت، و رستوران کویر. اگر می خواهید در نزدیکی این قنات اقامت داشته باشید می توانید رزرو هتل و اقامتگاه را از سایت خبرنگاران انجام دهید. فهرست هتل های نزدیک قنات قصبه گناباد عبارتند از هتل پاسارگاد، هتل کوثر، مهمانسرای بیدخت، مهمانپذیر نور، اقامتگاه بوم گردی قصبه گناباد، اقامتگاه بومگردی عمو حسن باغ آسیا، حاج قوام خیبری، بابا حسن سنو، گل بی بی بیدخت، بابا کریم درب صوفه، ریو، عارف و ماهرخ قوژد، ابومنصور ریابی (پور قیصر).

البته با جستجو در صفحه رزرو هتل خبرنگاران گزینه های بیشتری خواهید داشت و می توانید قیمت رزرو هتل در گناباد را مقایسه و مناسب ترین اقامتگاه نزدیک به جاهای تماشای گناباد را انتخاب کنید.

جاهای تماشای نزدیک به قنات قصبه

در سفر به گناباد به جز بازدید از کاریز تاریخی پیشنهاد می کنم از جاهای تماشای نزدیک به قنات قصبه غافل نشوید و بازدید از این جاذبه ها را در برنامه سفر خود بگذارید. کشف تماشای های نزدیک به قنات گناباد قصبه را به خبرنگاران بسپارید تا برترین جاهای تاریخی را در سفر خود به خراسان رضوی ببینید. در ادامه جاهای تماشای خراسان رضوی که نزدیک به کاریز هستند را به طور مختصر معرفی می کنم.

- مسجد جامع حاج عبدالله نوقاب؛ یادگار دوره قاجار

یکی از جاهای تماشای خراسان رضوی مسجد جامع حاج عبدالله نوقاب است که قدمت ساخت آن به دوره قاجار می رسد. جالب است بدانید که این بنای قاجاری تنها مخزن آب انبار به جای مانده از گذشته را در دل خود پنهان نموده است. مسجد حاج عبدالله نوقاب در فاصله 2 کیلومتری از مرکز شهرستان و در محله تاریخی نوغاب، خیابان قائم قرار گرفته است.

فاصله کاریز تا مسجد حاج عبدالله نوقاب حدود 10 دقیقه است و موزه مردم شناسی گناباد نیز در بین مسیر قرار گرفته است. این بنا 850 متر مربع مساحت دارد و از لحاظ معماری دارای یک شبستان گنبدی شکل در ضلع شرقی و سقف ایوانی به شکل طاق و تویزه، یک قبله یا ایوان جنوبی، و رواق در ضلع غربی و شرقی بنا دارد.

- مسجد جامع گناباد (مسجد جامع قصبه شهر)

اگر می خواهید به دوره هخامنشیان سفر کنید پیشنهاد می کنم سری به مسجد جامع گناباد که نام دیگر آن مسجد جامع قصبه شهر است بزنید. مسجد جامع گناباد یکی از آثار ارزشمند دوره هخامنشیان است که با کاریز قصبه تنها 5 دقیقه (با خودرو) فاصله دارد.

به گفته باستان شناسان، شواهد معماری بنا حاکی از آن است که مسجد فعلی بر روی یک مسجد قدیمی تر ساخته شده و قدمت آن به دوره ایلخانی می رسد. مسجد جامع قصبه شهر (مسجد جامع گناباد) از مکان های تماشای گناباد است که در سال 1318 با شماره 325 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. این اثر تاریخی حدود 830 سال قدمت دارد.

- روستای ریاب، سفری به قلب تاریخ

روستای ریاب یکی از تماشای های تاریخی خراسان رضوی است که در 5 کیلومتری جنوب غربی گناباد و در فاصله کمی با قنات قرار گرفته است. از روستای ریاب تا قنات قصبه حدود 14 دقیقه راه است. هنگام قدم زدن در روستای تاریخی ریاب هنوز می توان رد پای دوران صفوی و قاجار را در بین آثار تاریخی برجای مانده دید.

جالب است بدانید که روستای ریاب گناباد یکی از قدیمی ترین روستاهای گلی ایران است و هزار سال تاریخ مکتوب دارد. بازدید از این روستا برای علاقه مندان به بناهای تاریخی بسیار لذت بخش است چون بافت آن کاملا تاریخی و دست نخورده به جای مانده است.

یک مساله عجیب اما واقعی! شاید باورش برایتان سخت باشد اما این روستا یک قبرستان قدیمی داشت که چند سالی است بافت مسکونی به این قبرستان رسیده و حتی مردم روی این قبرستان خانه ساخته اند!

شاید برای شما هم مثل من این سوال پیش بیاید که آیا ساکنان این خانه ها شب ها صداهای مخوف نمی شوند و یا ارواح شب هنگام به دیدار آن ها نمی روند؟ متاسفانه من پاسخ این سوال را نمی دانم و تنها راهش سفر به روستای ریاب و پرسیدن از افرادی است که روی گورستان قدیمی ساکن شده اند!

روستای ریاب گناباد دو قلعه گلی تو در توی تاریخی دارد که نظر هر گردشگری را به خودش جلب می نماید. هر کدام از این قلعه ها برج و بارویی دارند و درون قلعه چند خانه و یک مهمان خانه بزرگ را می توانید ببینید. ورود به این روستا مثل سفر در تونل زمان است چون هنوز سبک زندگی مردم همچون گذشته است و همه چیز بوی تاریخ و گذشتگان را می دهد.

از آب انبار گرفته تا حمام و برج های تاریخی همگی حال و هوایی متفاوت را برای بازدیدنمایندگان تداعی می نمایند. جاهای تماشای روستای ریاب به ترتیب زیر هستند:

• انبار آب بالای ده
• خانه های تاریخی
• مزار ابومنصور
• خانه ناصریان
• انبار آب قلعه
• برجهای قلعه
• مدرسه قدیم
• مسجد
• حمام
• قلع

- موزه مردم شناسی گناباد (مدرسه نجومیه)

موزه مردم شناسی گناباد که در گذشته مدرسه نجومیه نام داشت یکی دیگر از تماشای های تاریخی خراسان رضوی است که بازدید از آن خالی از لطف نیست. مدرسه نجومیه گناباد یا همان موزه مردم شناسی در مجاورت مسجد جامع گناباد قرار گرفته است. این موزه در سال 1385 به وسیله سازمان میراث فرهنگی تبدیل به غرفه های مشاغل سنتی و آداب و رسوم از یاد رفته شد.

مدرسه نجومیه یادگار دوره صفویه است و سبک بنا معماری اسلامی است. در دوره صفویه علم نجوم و افلاک در این مدرسه تدریس می شد و همین موضع نشان می دهد که ایرانیان از گذشته به علم و دانش اهمیت زیادی می دادند. فاصله مدرسه نجومیه تا کاریز حدود 1.8 کیلومتر یا 5 دقیقه با خودرو است.

توصیه هایی برای بازدید از قنات قصبه

• برای بازدید از قنات قصبه برترین زمان قبل از غروب آفتاب است. ساعات بازدید از کاریز 9 صبح تا 6 بعد از ظهر است. البته ساعات بازدید از کاریز گناباد ممکن است با توجه به فصل متغیر باشد؛ به همین خاطر توصیه می کنم قبل از رفتن تماس بگیرید. به طور مثال ساعات بازدید از کاریز قصبه گناباد در ایام نوروز همه روزه صبح ها از ساعت 9 تا 12 و عصرها از ساعت 16 الی 18 است.
• فصل تابستان با توجه به گرمای زیاد و شدت نور خورشید ممکن است تجربه خوشایندی از بازدید برایتان رقم نزند؛ به همین خاطر بهتر است برنامه سفر به گناباد را برای فصل بهار بچینید.
• بازدید از کاریز برای افراد مسن، بچه ها، افرادی که پا درد و یا سختی در پیاده روی دارند سخت است.

• با خود آب معدنی، عینک آفتابی، کلاه آفتابی، ضدآفتاب، و چراغ قوه به همراه داشته باشید.
• هنگام ورود باید سکوت را رعایت کنید چون صداهای بلند ممکن باعث ریزش سنگ شود.
• اگر کلاستروفوبیا (تنگناهراسی) دارید و از مکان های بسته می ترسید بهتر است وارد قنات نشوید.
• ممکن است خفاش هایی که داخل قنات زندگی می نمایند هر لحظه غافل گیرتان نمایند.
• به هیچ وجه تنها و بدون راهنمای سفر وارد قنات نشوید.
• برای بازدید از کاریز از ورودی باید بلیط تهیه کنید.
• کفش کتانی راحت بپوشید.

اگر قنات قصبه را دیدید…

داستان ساخت کاریز چه افسانه باشد چه حقیقت، نمی توان انکار کرد که کاریز قصبه مظهر تمدن ایران و از عجایب ساخت دست بشر است. با وجود اینکه آثار تاریخی متعددی در خراسان بزرگ وجود دارد، (به خاطر ویژگی های منحصر به فرد قنات قصبه)، تنها این اثر در سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسید.

خالی از لطف نیست که بدانید 131 اثر تاریخی گناباد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و 80 اثر تاریخی دیگر نیز شناسایی شده و درخواست ثبت آن ها داده شده است. پس اگر برای بازدید از قنات به گناباد سفر کردید حتما سری هم به تماشای های تاریخی گناباد بزنید.

اگر تجربه بازدید از قنات شگفت انگیز قصبه گناباد و جاهای تماشای نزدیک به قنات قصبه را دارید راضی می شویم با ما به اشتراک بگذارید تا خبرنگاران یی ها هم بتوانند از تجربه و توصیه های شما پیش از سفر به گناباد استفاده نمایند.