مصیبت های بند شاهانه درباره ازدواج زنان با مردان ایرانی

به گزارش فروشگاه های میهن، می گویند به خاطر محمدرضا شاه بوده. بند 6 ماده 976 قانون مدنی موسوم است به بند شاهانه. قانون تابعیت کشور ها یا بر اساس خاک است یا بر اساس خون یا ترکیبی از خاک و خون. اما بند 6 ماده 976 تقریبا هیچ کدام نیست. یک امتیاز ویژه است به مردان ایرانی: هر زن خارجی به محض ازدواج با یک مرد ایرانی به صورت اتوماتیک ایرانی می شود. می گویند بند 6 ماه 976 در متن اولیه قانون تابعیت ایران مصوب سال 1313 وجود نداشت.

مصیبت های بند شاهانه درباره ازدواج زنان با مردان ایرانی

اعتماد در ادامه نوشت: می گویند وقتی محمدرضا شاه در سال 1317 با ملکه فوزیه ازدواج کرد، اصل 37 متمم قانون اساسی ایران زیر سوال رفته بود. اصلی که می گفت مادر ولیعهد ایران الزاما باید ایرانی تبار باشد. به خاطر اینکه تناقضی پیش نیاید، بند 6 را به ماده 976 قانون مدنی اضافه کردند که هر زن تبعه خارجی که شوهر ایرانی اختیار کند به صورت ذاتی ایرانی است. اما حقیقت این است که این بند شاهانه باقی ماند یا بهتر است بگوییم در دهه های بعد سعی کردند که این بند فقط در مورد مردانی که در خارج از مرز های ایران زنی خارجی اختیار می کردند، اجرایی شود.

طاهره متولد شهر ری است. یک افغانستانی نسل دومی. خانواده اش در اوایل دهه شصت از افغانستان به ایران مهاجرت کردند و او در ایران به دنیا آمد. در ایران بزرگ شد. در ایران باسواد شد و در ایران ازدواج کرد. سال 1380 مرد همسایه شان به خواستگاری اش آمد. خانواده اش اول مخالفت کردند. به نظرشان یک مرد ایرانی برای او شوهر خوبی نمی شد. اما او مرد را دوست داشت و با اصرار خودش، خانواده موافقت کردند. سال 84 پسرش و سال 85 دخترش به دنیا آمدند. شوهرش معتاد شده بود. اما او با کلی دوندگی توانست برای پسر و دخترش شناسنامه بگیرد. سه سال دوندگی کرده بود تا توانسته بود برای آن ها شناسنامه بگیرد. بهش گفته بودند که، چون شوهرش ایرانی است می تواند خودش هم شناسنامه بگیرد، اما...

شوهرش راضی نمی شد که او هم شناسنامه بگیرد. طاهره کار می کرد. برای اینکه شکم خودش و بچه هایش را سیر کند توی یک هتل نظافتچی شده بود و کار می کرد. شوهرش از او پول می گرفت تا مواد بخرد. وعده می داد که برای شناسنامه او هم اقدام می کند. اما نمی کرد. سرکارش می گذاشت. ازش باج می گرفت. بعضی وقت ها حتی تهدیدش می کرد که اگر پول ندهد به پلیس می گوید که او یک افغانستانی است و تاریخ انقضای مدرکش گذشته است. او را کتک می زد. آن قدر اذیتش کرد تا طاهره رفت و با کمک یک وکیل از شوهرش شکایت کرد.

دادگاه حکم داد که شوهرش باید برای شناسنامه او اقدام کند. اما این تازه اول ماجرا بود. بهش گفتند که، چون مدرک اقامتی خانواده اش پناهندگی بوده او نمی تواند شناسنامه بگیرد. اگر شناسنامه می خواهد باید برود افغانستان و با پاسپورت برشود به ایران. او در زندگی اش تا به حال به سرزمین پدری و مادرش اش نرفته بود. پدر و مادرش هم دهه ها بود که به افغانستان نرفته بودند. چه برسد به او. اما تن داد.

20 روز رفت افغانستان. سخت ترین کار زندگی اش همین سفر بود. کارت آمایش اش باطل شد. در افغانستان پاسپورت گرفت و با ویزا به ایران آمد. شوهرش با کلی بداخمی حاضر شد که برود و برای او درخواست شناسنامه بدهد. اما بهش گفتند که مهلت ویزای طاهره گذشته و باید روزی 30 هزار تومان جریمه بدهد. طاهره نه تنها به شناسنامه نرسید، بلکه تبدیل به یک مهاجر غیرقانونی شد که کلی به دولت بدهکار است. کار کرد و کار کرد تا بتواند جریمه های حضور غیرقانونی اش در ایران را بدهد. شوهرش دوباره بنای ناسازگاری گذاشت و هیچ وقت حاضر نشد برای او درخواست شناسنامه بدهد... طاهره 20 سال است که با یک مرد ایرانی ازدواج کرده، اما هنوز که هنوز است به شناسنامه نرسیده است.

حسن، دبیر درس ادبیات فارسی در یکی از شهر های استان هرمزگان است. در همسایگی آنان خانواده افغانستانی فرهیخته ای زندگی می کردند. او عاشق واژه های سلیس فارسی آنان شد. فارسی را به سبک سعدی صحبت می کردند. اصالتا اهل بدخشان افغانستان بودند. عشق او به زبان فارسی باعث شد تا دختر خانواده آنان را خواستگاری کند و آن ها هم موافقت کردند. می دانست که این حق را دارد تا برای همسر افغانستانی اش درخواست شناسنامه کند. اما هر بار که به مرکز استان می رفت، می گفتند نمی شود. به او درست و درمان هم توضیح نمی دادند که چرا نمی شود.

بالاخره یک بار که آمد تهران به اداره اتباع استان تهران مراجعه کرد و به او گفتند که، چون مدرک اقامتی همسر و خانواده همسرش کارت آمایش است او نمی تواند درخواست شناسنامه بدهد. باید آن ها بروند به افغانستان و با پاسپورت به ایران بیایند و بعد...، اما خانواده همسرش 40 سال بود که به ایران آمده بودند و در افغانستان کسی را نمی شناختند. سفر به افغانستان تنها سختی کار نبود، اینکه برای دولت افغانستان ثابت کند که همسرش افغانستانی است هم خودش دردسری بود. فامیل و کس و کاری در افغانستان نداشتند که بشود اثبات کرد.

حسن خودش ایرانی است. اما در امور روزمره خودش دچار تمام محدودیت های مهاجران در ایران شده است. نمی تواند با خیال راحت سفر برود، چون زنش حق سفر در خاک ایران ندارد و برای سفر باید از اداره اتباع مجوز بگیرد. زنش حق برخورداری از کارت بانکی ندارد. زنش حق کار کردن و کسب درآمد ندارد و...

چهار دهه از مهاجرت مهاجرت های میلیونی اتباع افغانستانی و عراقی به کشور ایران می گذرد. پذیرش این مهاجران در ایران فراز و نشیب های زیادی داشته است. از سیاست در های باز در دهه شصت تا سیاست بازگشت در دهه هفتاد و بازگشت. یکی از نکات بسیار مهم در این مهاجرت ها نزدیکی های زبانی، فرهنگی و دینی بین ایرانیان و مهاجران افغانستانی و عراقی بوده است. امری که باعث شد تا ادغام این مهاجران در جامعه ایران فراتر از خواست و اراده دولت ها به سادگی صورت بگیرد. بالاترین درجه ادغام هم همواره ازدواج است.

در بسکمک از کشور ها وقتی گروه هایی از کشور میزبان حاضر به ازدواج با اتباع مهاجر می شوند، می گویند که ادغام فرهنگی و اجتماعی اجرا شده است. در ایران نیز ازدواج های بین ایرانیان و اتباع افغانستانی و عراقی متواتر رخ داده است. این ازدواج ها برخلاف تصور عامه تنها بین زنان ایرانی و مردان افغانستانی و عراقی نبوده است، بلکه مردان ایرانی و زنان افغانستانی و عراقی هم با هم ازدواج کرده اند. ازدواجی که مشمول بند 6 ماده 976 قانون مدنی می شود. اما آیین نامه ای که در سال 1382 در هیات وزیران مصوب شد تلاشی برای شاهانه باقی ماندن این بند از قانون مدنی بود.

در 24 فروردین سال 1382 هیات وزیران، آیین نامه ازدواج مردان ایرانی با زنان خارجی آواره (دارنده کارت هویت ویژه اتباع خارجه) را تصویب کردند. این آیین نامه سه ماده داشت و به موجب آن صدور شناسنامه برای زنان خارجی آواره در ایران بر اساس بند 6 ماده 976 قانون مدنی منوط به ثبت ازدواج آنان با مرد ایرانی در وزارت کشور بود. نکته اصلی این آیین نامه بند 3 ماده 2 آیین نامه بود. جایی که تشکیل پرونده ثبت ازدواج منوط به گواهینامه از مرجع رسمی کشور متبوع زن مبنی بر تصدیق هویت وی شده بود.

بسکمک از افغانستانی هایی که 30 یا 40 سال پیش به ایران آمدند در کشور افغانستان جایگاهی ندارند. مدرک اقامتی آنان نیز کارت آمایش (کارت هویت ویژه اتباع خارجه) است. کارتی که به معنای پناهنده بودن آنان در کشور ایران است. پذیرش پناهندگی افراد در یک کشور به معنای آن است که آن فرد در کشور خود بیم جان خود را داشته و در سرزمین مبدا خود امنیت نداشته است. اما بند 3 ماده 2 آیین نامه از زنان پناهنده می خواست که به کشور خودشان برگردند و با گواهینامه از مرجع رسمی کشور خود دوباره به ایران بیایند تا ازدواج شان ثبت شود. عملا این بند از آیین نامه بدین معنا بود که ازدواج های بین مردان ایرانی و زنان افغانستانی پناهنده در ایران قابل ثبت نیست و، چون قابل ثبت نیست، پس خبری هم از اجرای بند شاهانه ماده 976 قانون مدنی نیست. آیین نامه ای که برای طاهره ها و حسن ها و... مسائل زیادی را ایجاد کرده است.

منبع: فرارو
انتشار: 10 خرداد 1400 بروزرسانی: 10 خرداد 1400 گردآورنده: mihanshops.ir شناسه مطلب: 958

به "مصیبت های بند شاهانه درباره ازدواج زنان با مردان ایرانی" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "مصیبت های بند شاهانه درباره ازدواج زنان با مردان ایرانی"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید