امکان آنالیز شرایط تحولات شهرها در کشور با استفاده از شاخص های 199 گانه - فروشگاه های میهن

به گزارش خبرگزاری خبرنگاران، محمد حسین بوچانی در وبینار آنلاین تبیین شاخص پیشرفت تهران که با حضور محمد فرجود، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، اسفندیار زبردست، استاد دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران، سحر ندایی طوسی، استادیار گروه برنامه ریزی شهری و منطقه ای دانشگاه شهید بهشتی، زهیر صباغ پورآذریان، معاون امور بین الملل مرکز ارتباطات شهرداری تهران و فرهاد محبتی مدیر ترویج دانش و امور بین الملل مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران برگزار گردید؛ با بیان این مطلب اضافه نمود: در شرایط کنونی سنجش و مقایسه شهرهای جهان به عنوان موتورهای محرک توسعه مالی و اجتماعی و توسعه فضایی بر اساس شاخص های استاندارد لازم است.

وی با بیان اینکه سنجش شهرها سال هاست که در دستور کار موسسات و نهادهای بین الملل قرار گرفته است، ادامه داد: همچنین شهرها در جهان کوشش می نمایند بر اساس شاخص های یکپارچه ای به بهبود فضای مالی و اجتماعی و کالبدی خود اقدام نمایند.

رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران بیان نمود: به رغم وجود این رویکرد جهانی اما در ایران تا قبل از تاکید و ابلاغ نظام نامه شاخص های پیشرفت شهری ازسوی شهردار تهران، سال ها فاقد یک نظام هماهنگ در حوزه سنجش پیشرفت شهری چه در داخل شهرداری تهران و چه در خارج از آن و در میان دستگاه های متولی بودیم و باعث شده بود تا هر کدام از حوزه های اجرایی متناسب با شرایط خود اطلاعاتی را باهدف سنجش پیشرفت در شهرهای ایران به ویژه شهر تهران به پایگاه های داخلی و بین المللی بدون وجود استانداردی ارائه می کردند.

وی با بیان اینکه از ابتدای امسال شهرداری تهران نسبت به تبیین شاخص های شهری تهران و سایر شهرهای ایران مطالعاتی را با موضوع مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران شروع کرد، گفت: تاکید شهردار تهران این بود تا بر اساس مطالعات جامعی که در این زمینه انجام می گردد، بتوان شاخص ها شرایط پیشرفت شهری را در مقیاس شهری، منطقه ای، ناحیه ای و همچنین در مقیاس بین کلانشهرهای ایران و در نهایت در بعد بین المللی تبیین و تدوین کرد.

به گفته رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، خوشبختانه کوشش های اولیه با موضوع مرکز مطالعات و دانشگاه تهران و شهید بهشتی منجر به ابلاغ نظام نامه سنجش پیشرفت شهری شد. هدف بنیادی نظام نامه این بود که با تبیین شاخص های پیشرفت شهری در ایران گام های اساسی در جهت انسجام بخشی رصد شهرها برداشته گردد.

وی با اشاره به سختی و پیچیدگی این کار تاکید نمود: در نهایت کوشش های مرکز مطالعات و پژوهشگران به ثمر نشست و شاخص های 199 گانه پیشرفت شهری تهران در 35 محور تهیه و در قالب یک نظام نامه ابلاغ شد.

بوچانی با بیان اینکه در گذشته در کشور دستگاه های اجرایی که اطلاعاتی را که در رابطه با شهرها داشتند بر اساس نگاه و دیدگاه خودشان کوشش می کردند این داده ها را با هدف توسعه منظر و پیشرفت شهری ارائه نمایند، ادامه داد: قرار دریافت تمامی این شاخص ها در کنار هم یک ضرورت بود که در نهایت نظام نامه شاخص های پیشرفت شهر شهرداری تهران به این ضرورت پاسخ داد.

وی با اشاره به ضرورت فرهنگ سازی در بین دستگاه های مدیریت شهری در ایران و شهر تهران اضافه نمود: با توجه به اینکه در یک قرن اخیر در مدیریت شهری نظام برنامه ریزی شهری پیشرفت نموده، تدوین نظام نامه شاخص های پیشرفت شهری در تهران امیدوار نماینده است و این نوید را می دهد که در آینده گام های جدی در این رابطه برداشته می گردد.

رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران با اشاره به اهدف این نظام نامه در سه سطح بیان نمود: در گام اول ما بر اساس شاخص های تبیین شده می توانیم مانیتورینگ و اسکن تحولات داخل شهر تهران را انجام دهیم. در گام دوم می توانیم شهر تهران را با سایر شهرهای ایران و در گام سوم تهران را با شاخص های بین المللی توسط نهادهای بین المللی اسکن کنیم.

وی یادآور شد: در این دوره از 199 شاخصی که در 8 مولفه کارآیی مالی، رقابت پذیری، محیط زیستی، عدالت فضایی، زیست پذیری، رضایت مندی، هوشمند سازی، نوآوری،کارآفرینی تعاملات ارتباطی، حکمروایی شهری، هویت بندی ایرانی و اسلامی تهیه شد. در واقع پیروز شدیم شرایط تحولات شهر تهران را از سال 93 تا 99 بر اساس این شاخص ها بسنجیم.

لزوم توجه ویژه دستگاه های متولی به فراوری و تحلیل داده ها

استاد دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران نسبت به توجه ویژه دستگاه های متولی به فراوری آمار و اطلاعات و تحلیل آن تاکید نمود.

زبردست با بیان این مطلب اضافه نمود: در حال حاضر در بیشتر رتبه بندی های بین المللی شهر تهران در صندلی خوبی قرار ندارد. اینکه چرا این رخ داده، لازم به آنالیز است. این در حالی است که شیوه طبقه بندی نهادهای بین المللی است انجام رتبه بندی شهرها و یا کشورهاست.

وی با اشاره به نحوی رتبه بندی شهرها و کشورها در جهان ادامه داد: طبقه بندی سازمان های مسئول در رتبه بندی شهرها و کشورها در جهان نشان می دهد بعضی از رتبه بندی ها توسط سازمان های بین المللی مانند سازمان ملل، بهداشت جهانی، صندوق بین المللی پول، بانک جهانی، یا زیر مجموعه های سازمان ملل انجام می گردد. دسته دوم نهادهای وابسته به دانشگاه ها، مراکز علمی معتبر است و سومین گروه نیز شرکت های معتبر بین المللی هستند که کار رتبه بندی را در بین شهرها و کشورها انجام می دهند. به عنوان مثال در آخرین رتبه بندی ای که موسسه مرسه در زمینه کیفیت زندگی در شهرها انجام داده است، وین در رتبه اول، زوریخ رتبه دوم قرار داشته و البته تهران در این سنجش رتبه 199 را دارد که این مقام به هیچ وجه در شان شهر تهران نیست. همچنین در رتبه بندی ای که یکی ازمجله های بین الملل در مورد شاخص ریسک در حوزه های مالی، اجتماعی و ساختاری در بین 170 کشور انجام داده، رتبه ایران 159 بوده و جزو کشورهای پر ریسک شناخته شده است.

این استاد دانشگاه تاکید نمود: رتبه هایی که ایران و یا شهر تهران در سنجش های بین المللی به دست آورده نشان می دهد که اطلاعات و داده های مورد احتیاج در این سنجش ها به درستی در اختیار سازمان های بین المللی قرار نگرفته است بر همین اساس اولین گام در بهبود این شرایط جدی دریافت موضوع فراوری و تحلیل آمار، اطلاعات و داده هاست.

به اعتقاد زبردست، نهادهایی که مسئول فراوری داده هستند باید اطلاعات را به صورت مستمر جمع آوری نمایند. پرداختن به این دیدگاه که این کار هزینه بر است، اشتباه است. اگر اطلاعات درست وجود نداشته باشد برنامه ریزی درستی برای کشور و شهر نمی توان انجام داد.

زبردست همچنین یادآور شد: مساله دیگر سختی دسترسی به داده هاست. در حال حاضر باید داده ها را از مرکز آمار بخریم که هزینه بالایی دارد. بعضی اوقات چون این داده ها پردازش نشده زمان زیادی می برد.

این استاد دانشگاه بیان نمود: آخرین مشکل تعداد اندک فراوری گزارش های علمی در سطح بین المللی است. بسیاری از مطالعات اجرا شده در کشور ترجمه نشده و جامعه بین المللی نیز اطلاعی از آن ندارند.

صندلی ویژه شهرهای هوشمند در رتبه بندی های بین المللی

مدیر عامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران با اشاره به اینکه در سنجش شهرها مدل های متفاوتی وجود دارد، گفت: در سال های اخیر سنجش شهرها و حتی کشور ها در رابطه با میزان هوشمندسازی آنها به ویژه آنالیز شرایط شهرهای هوشمند از اهمیت بالایی برخوردار است.

محمد فرجود در این وبینار با بیان این مطلب اضافه نمود: وقتی درباره شاخص های پیشرفت شهرها صحبت می کنیم، هوشمند سازی مهم است.

وی با اشاره به چالش های پیشرو شهرها در دهه های اخیر ادامه داد: شهروندان در شهرها با چالش های زندگی شهری روبه رو هستند. اما شهرها در مواجهه با این چالش ها روینمودهای متنوعی دارند و در این زمینه دسته بندی های زیادی وجود دارد و اینگونه نیست که شهرها در تمام این حوزه ها ورود داشته باشند، بلکه احتیاجمند اولویت بندی هستند.

مدیرعامل سازمان فاوای شهرداری تهران بیان نمود: شهرها برای رسیدن به شهر هوشمند رفتارهای متفاوتی دارند. شاخص های هر شهر نیز با هم متفاوت است. به عنوان مثال در شاخص های بین المللی موضوعاتی مانند اقتصاد هوشمند، شهر هوشمند، شهروند هوشمند، زندگی هوشمند و... توجه می گردد.

تأثیر رتبه بندی شهرها در مراودات بین المللی

معاون امور بین الملل مرکز ارتباطات و امور بین الملل شهرداری تهران گفت: تأثیر رتبه بندی شهری بر ارتقای سطح کیفی و کمی مراودات بین المللی در جهان زیاد است و سرنوشت شهرها و صندلی های آنها به این رتبه بندی ها گره خورده است.

صباغ پور با بیان این مطلب اضافه نمود: در عصر جهانی شدن کوشش تمامی شهرها برای ارتقای کیفیت زندگی و استانداردهای مربوط به آن است. از سوی دیگر این اعتقاد وجود دارد که جهانی شدن به وسیله شهرها روی می دهد. دیپلماسی شهری نیز یکی از ابزارهای مدیران شهری در این زمینه محسوب می گردد.

وی با بیان اینکه امروز رتبه بندی شهرها و اهمیت ارتقای شهرها در این سنجش بین المللی ای است که قدرت چانه زنی شهرها را در بعد بین المللی بالا می برد، ادامه داد: بیشتر مدیران شهری به رتبه بندی های جهانی اهمیت می دهند. کاری که اکنون مرکز مطالعات شهر تهران در حال اجرا آن است و مرکز ارتباطات و امور بین الملل شهرداری نیز برای ارتقای صندلی تهران کوشش می نماید.

بر اساس این گزارش دکتر طوسی گزارشی از فرایند پژوهش تبیین شاخص های تحولات شهری ارائه کرد.