ایل بیگی: با فیلم های اقتباسی می توان مخاطب را به سینما آورد - فروشگاه های میهن

فیلم هایی مانند رستگاری در شائوشنگ که رتبه اول را در سایت هایی مانند IMDB به خود اختصاص داده است، 2001 یک اُدیسه فضایی بر اساس رمان آرتور سی. کلارک، پدرخوانده بر اساس رمان ماریو پوزو، ارباب حلقه ها بر اساس مجموعه رمان هایی به همین نام از جی.آر.آر. تالکین، فیلم های هری پاتر و همین طور فیلم های جنگی بسیار زیادی که برای ساخت آنها خاطرات سربازان جنگ که به صورت کتاب بوده اند مورد استفاده قرار گرفته اند، تنها چند نمونه از سینمای اقتباسی را شامل می شود.

بنیاد سینمایی فارابی نیز در سال جاری اقدام به برگزاری طرحی کرد که در آن از آثار سینمایی اقتباسی حمایت می شود، طرحی که از انتخاب کتاب و تهیه کننده تا نویسنده فیلمنامه و مراحل بعدی را مورد سنجش قرار داده است و در صورتی که بتواند در یک برنامه جامع عملیاتی شود یکی از برنامه ها و طرح های خوب سینمایی خواهد بود.

دراین باره با حبیب ایل بیگی قائم مقام بنیاد سینمایی فارابی به گفت وگو پرداختیم تا ابعاد دیگر و نقاط قوت و ضعف احتمالی این طرح را بررسی کرده باشیم.

تولید فیلم اقتباسی باید به دغدغه سینماگران و مسئله نویسنده ها بدل شود

این مدیر سینمایی در ابتدا با اشاره به اهمیت کتاب و کتاب خوانی برای سینماگران و فیلم سازان کشور بیان نمود: اقتباس سینمایی از آثار ادبی اتفاقی است که باید خیلی زودتر در سینما به صورت جدی دنبال می شد، البته این موضوع هرچند در همه دوران پیگیری شده است، اما وقتی به نتیجه می رسد که دغدغه سینماگران و فیلم سازان کشور و مسئله نویسنده های ما بشود و به زندگی حرفه ای سینمایی هر دو طیف ورود پیدا کند.

معاون فرهنگی و پژوهشی بنیاد سینمایی فارابی در ادامه بیان نمود: در زمان حاضر ما شاهد انتشار 3000 عنوان کتاب هستیم که طبق آمار 1200 عنوان آن چاپ اول اند، اگر درصدی از آن هم قصه و رمان باشد باز هم تعداد زیادی کتاب در حوزه رمان و قصه خواهیم داشت.

همکاری خانه کتاب و ادبیات داستانی برای اقتباس ادبی

او افزود: واقعیت این است که هیچ فیلم سازی نمی تواند تمام آثار را بخواند و باید امکان دیگری فراهم بشود که سینماگر در جریان کتاب و رمان باشد تا بتواند آثاری را که ظرفیت کار اقتباسی را دارد، بشناسد و در صورت علاقه آن را برای تولید انتخاب کند، ما به این منظور با خانه کتاب و ادبیات داستانی صحبت کرده ایم تا ما را در جریان آثار تازه چاپ قرار بدهند، از سوی دیگر کارشناسان آثار و رمانی هایی را که پرفروش بودند، مورد بررسی قرار دادند تا آثاری را که مناسب اقتباس ادبی است، به ما معرفی کنند. همین طور کنار آن با مشورت نویسندگان و منتقدین ادبی به عنوان کارشناسان نشست های مقطعی داشته باشند تا در بهبود این فرایند به ما کمک کنند. این گونه ما هم در جریان حوزه چاپ و نشر قرار می گیریم و هم آثار خوب و مناسب برای اقتباس ادبی را می شناسیم تا بتوانیم به فیلم سازان پیشنهاد بدهیم.

ایل بیگی گفت: البته تکمیل این طرح به اراده تهیه کنندگان نیاز دارد تا کنار حمایتی که ما به عنوان بخش دولتی انجام می دهیم، بتوانیم در این حوزه تحولاتی را ایجاد کنیم و این فرهنگ گسترش پیدا کند.

خرید رایت آثار ادبی توسط فیلم سازان

او در بخش دیگری از صحبت هایش خبر از خرید حق رایت آثار ادبی توسط تهیه کنندگان سینما داد و بیان نمود: پیشنهادهایی از سوی کارگردان ها و تهیه کننده ها دیده ایم که برگرفته از رمان ها بوده است و خوشبختانه این رویکرد، بعد از اجرای اولین طرح حمایت از فیلمنامه اقتباسی میان آنها به وجود آمده است. به تازگی خبردار شدیم که سینماگران نسبت به خرید حقوق برخی آثار ادبی اقدام کرده اند که اتفاق بسیار خوبی است زیرا با این روش، مانند کمپانی های فیلم سازی در دنیا، حقوق (رایت) آثار جدید خریداری می شود و به این صورت کتاب مذکور توسط تهیه کننده برای تولید وارد مراحل ساخت می شود و فرد دیگری نمی تواند فرداروزی از روی آن کتاب ادعای تولید فیلم کند.

نقش مثبت سینمای اقتباسی در تحول فیلم های ایرانی و جذب مخاطب

قائم مقام بنیاد سینمایی فارابی در پاسخ به سؤال خبرنگار تسنیم درباره اینکه آیا این اتفاق می تواند مخاطب را به سینما برگرداند و فیلم ها را نسبت به قبل جذاب تر کند، ابراز کرد: این اقدام شاید به تنهایی نتواند سینمای ایران را دگرگون کند و مخاطب را به سینما برگرداند، اما می تواند اثرگذاری بسیار خوبی داشته باشد، این که کتابی که موردپسند مردم قرار گرفته است و توانسته به عنوان کتاب پرفروش و خوش خوان مورد استفاده قرار بگیرد و دستمایه تولید یک فیلم شود، می تواند اتفاق خوبی برای سینمای ایران باشد چرا که در سینمای ما، گاهی فیلمنامه ها بر اساس قصه هایی که تاریخ مصرف شان تمام شده است نوشته می شود اما در کتاب ها، قصه هایی وجود دارد که شنیده نشده است و از این نظر رفتن به سمت آثار ادبی پیروز این ویژگی را دارد که ما با داستان هایی با جزئیات و لایه های داستانی مختلف روبه رو هستیم که از اقبال هم برخوردار بوده اند.

برخی فیلمنامه ها الکن و فاقد جذابیت لازم است

در فیلمنامه ها، گاه با قصه هایی روبه رو هستیم که یا الکن است یا جذابیت لازم را ندارد، اما اقتباس از آثار پیروز می تواند دست کارگردان را باز بگذارد تا فیلمنامه خوبی را از این دست آثار استخراج کند و فیلمی را با قصه روان و جزئیات لازم بسازد، بنابراین اقتباس ادبی در سینما تنها راه نجات سینمای ایران و بازگرداندن مخاطب نیست، اما می تواند در تحول آن نقش مثبتی ایفا کند.

ایل بیگی درباره جایگاه اقتباس ادبی دفاع مقدس و ادبیات جنگ در سینما بیان نمود: آثار ادبی دفاع مقدس خوشبختانه از نظر کمی و میزان تولیدات جایگاه بسیار خوبی را دارد و ما دستمان برای اقتباس ادبی از آثار دفاع مقدسی باز است. سال جاری با حمایت بنیاد سینمایی فارابی فیلم سینمایی دسته دختران (نام موقت) با تکیه بر رمان های مختلف دفاع مقدسی در حال ساخت است.

فارابی بحث تولیدات اقتباسی سینمای دفاع مقدس را در برنامه خود دارد و ما معتقدیم که از این راه می توان با بهره مندی از این آثار، فیلم های جدیدتر و جذاب تری را برای سینمای دفاع مقدس تولید کرد. در زمان حاضر نیز رمان شطرنج با ماشین قیامت نوشته حبیب احمدزاده و با موضوع دفاع مقدس نیز یکی از رمان هایی است که در طرح حمایت از تولید فیلم های اقتباسی برگزیده و برای ساخت تصویب شده است.

او گفت: به دنبال اولین فراخوان طرح حمایت از تولید فیلم هایی که در بهار سال جاری به اجرا درآمد و نتایج آن در ماه شهریور، رسانه ای شد، مقرر شد این طرح با هدف ارتقای فیلمنامه نویسی اقتباسی در سینمای ایران، هر 6 ماه یک بار به اجرا دربیاید و دومین فراخوان این طرح هم در ماه گذشته از سوی دبیرخانه طرح حمایت بنیاد سینمایی فارابی از تولید فیلم اقتباسی منتشر شد و در آن اعلام کردیم که مهلت شرکت در طرح و ارائه کتاب جهت اقتباس از سوی تهیه کنندگان سینمای ایران (مطابق با قواعد فراخوان اول) پایان آذر 1399 خواهد بود.

در طرح اقتباس ادبی سینما و کتاب یکدیگر را تبلیغ می کنند

ایل بیگی در پایان متذکر شد: اقتباس ادبی در سینما می تواند باعث شود بعد از تماشای یک فیلم مخاطب به سراغ خواندن کتابی که مورد اقتباس قرار گرفته شده هم برود و این گونه به بالارفتن میزان مطالعه نیز کمک صورت می گیرد و به تعبیری این دو زمینه، مکمل و نوعی ابزار تبلیغی برای یکدیگر خواهند شد، این برنامه ریزی برای جدی گرفته شدن اقتباس، باعث می شود سینمای ما از حالت مرسوم سینماگر/مؤلف نیز خارج شود و اقتباس جایگاه ویژه ای در چشم انداز آینده سینمای ایران به خود اختصاص دهد