همه چیز در خصوص مراسم چای ژاپنی، سنت زیبا و باشکوه ژاپن! - فروشگاه های میهن

تاریخچه مراسم

چای در قرن 8 بود که برای اولین بار از چین به ژاپن وارد شد و عمدتا برای مصارف پزشکی و درمانی در بین طبقات بالای جامعه مصرف می شد. در چین نوشیدن چای سبز بخشی از مراسم مدیتیشن و مراقبه ذن به حساب می رفت و حتی امروزه هم روح مراقبه و آرامش را می توان در تک تک بخش های مراسم چای ژاپنی مشاهده کرد. محبوبیت و رواج چای در بین مردم عادی ژاپن در دوره موراماچی (1333-1573) رخ داد و مراسم چای نوشی به یکی از محبوب ترین مراسم های مردم ژاپن تبدیل شد. فلسفه مراسم چای ژاپنی نشان دادن اوج احترام و میهمان نوازی به میهمان است و هارمونی و هماهنگی بسیار زیبایی در کل این مراسم وجود دارد. حتی جالب است بدانید که کلاس های آموزش سرو چای در ژاپن برگزار می گردد و اصول اولیه و مراحل مختلف این مراسم آموزش داده می گردد.

هنر سرو چای در ژاپن

قبل از هر چیز باید بگوییم که منظور از چای در فرهنگ ژاپن، چای سبز است و مراسم چای ژاپنی هم در واقع، سرو چای سبز است. این مراسم که در زبان ژاپنی چادو یا سادو نامیده می گردد به طور سنتی در اتاقی به نام اتاق چای با کفپوش تامامی اجرا می گردد. نکته مهم در خصوص مراسم چای ژاپنی این است که این مراسم علاوه بر خود چای، شیوه ای برای نشان دادن میهمان نوازی و احترام میزبان به میهمانان است. در این مراسم چای از پودر چای سبز به نام ماچا تهیه می گردد و چای در کاسه هایی به نام چاوان سرو می گردد. مراسم چای ژاپنی ریزه کاری ها و جزئیات فراوانی دارد که برای اجرای دقیق و درست مراسم باید رعایت شوند. در ژاپن مدرسه های خاصی برای آموزش سرو چای از قدیم وجود داشته و این مراسم سنتی و فرهنگی را آموزش می دهد. در ادامه به کلیات این مراسم اشاره می کنیم.

تاثیر فصل در مراسم

فصل های سال و تغییرات آب و هوایی نقش مهمی در برگزاری مراسم چای ژاپنی دارند. به طور سنتی در فرهنگ ژاپن سال به دو فصل اصلی تقسیم می گردد: فصل رو (ro) که شامل ماه های سرد سال می گردد و فصل فورو (furo) که ماه های گرم تر سال است. مراسم سرو چای ژاپنی در هر فصل کمی متفاوت برگزار می گردد و وسایل و تجهیزات استفاده شده و حتی کفپوش حصیری تامامی هم بنا به فصل و آب و هوا تغییر می نماید.

مراحل مختلف مراسم چای ژاپنی

• مکان برگزاری مراسم: اساس و اصل مراسم چای ژاپنی بر سادگی و آرامش شکل گرفته است. در روش سنتی و در روزگار قدیم مراسم چای نوشی اغلب در میان باغ برگزار می شد و فضای سرسبز و گل ها و گیاهان فضایی فرح بخش و آرامش بخش به وجود می آوردند. با این حال، امروزه بیشتر خانه ها فاقد حیاط و باغ هستند و از این رو مراسم چای ژاپنی داخل اتاقی به نام اتاق چای برگزار می گردد. اتاق چای اتاقی بسیار ساده و بدون تجملات است که معمولا از چوب بامبو ساخته شده و کف آن هم با کفپوش تامامی پوشیده شده است. در ورودی این اتاق معمولا کوتاه تر از قد طبیعی انسان است و میهمانان مجبورند قبل از ورود خم بشوند که نشانه تواضع و فروتنی است.
• ورود میهمانان به اتاق چای: تعداد میهمان در مراسم چای ژاپنی حدبیشتر 5 نفر است. میهمانان کمی زودتر از زمان معین شده سر می رسند و در اتاق انتظار منتظر میزبان می مانند. سپس میزبان میهمانان را به اتاق چای دعوت می نماید و بعد از تعظیم و خم شدن وارد اتاق می گردد. میزبان کنار وسایل آماده سازی چای و روی کفپوش حصیری تامامی می نشیند و میهمانان هم دور تا دور به صورت دو زانو می نشینند. پس از آن که همه میهمانان در جای خود نشستند مراسم آماده سازی چای شروع می گردد که بیشتر شبیه به یک پایکوبی زیبا و موزون است.

• آماده سازی چای: در مراسم چای ژاپنی میزبان چای را در مقابل میهمانان آماده می نماید و این کار را با ظرافت و با رفتارهایی بسیار موزون و هماهنگ انجام می دهد که بخشی مهم از مراسم است. ابزار مورد احتیاج برای آماده کردن چای شامل یک فرچه چوبی از خیزران است که چاسن نامیده می گردد و برای حل کردن پودر چای سبز (ماچا) در آب جوش استفاده می گردد. علاوه بر فرچه، کاسه چای، ظرف محتوی شیرینی و کتری هم جزو تجهیزات چای سازی هستند. هر یک از این وسایل با دقت بسیار بالا و با توجه به شرایط و موقعیت انتخاب می گردد و قبل از شروع مراسم در جای دقیق خود چیده می شوند. در ژاپن معمولا زنان این مراسم را اجرا می نمایند و به عنوان خانم خانه از میهمانان پذیرایی می نمایند.
• سرو چای: در مراسم چای ژاپنی اغلب ظرفی محتوی شیرینی هم به میهمانان ارائه می گردد که البته شیرینی را قبل از سرو چای میل می نمایند. ظرف شیرینی روی کفپوش تامامی و روبروی میهمانان قرار گرفته است. میهمانان با دست راست شیرینی را برمی دارند و بشقاب را هم با دست چپ برمی دارند. در روش سنتی چای سبز با ملاقه های کوچک چوبی از جنس بامبو و در کاسه هایی به نام چاوان (Chawan) سرو می گردد. میهمانان کاسه را با هر دو دست می گیرند و با چند جرعه کوچک چای را می نوشند و بعد کاسه را روی کفپوش تامامی قرار می دهند.

بعد از تمام شدن چای میهمان به میزبان تعظیم می نماید و از او تشکر می نماید. در خاتمه میزبان از میهمانان می پرسد که آیا باز هم چای میل دارند یا نه، اگر جوابشان مثبت باشد یک دور دیگر این مراسم تکرار می گردد. در غیراین صورت، مراسم سرو چای ژاپنی خاتمه می یابد و میزبان کاسه ها را می شوید و دوباره سرجایشان قرار می دهد.

منبع: japan-guide.com