کاشیکاری یک اثر تاریخی در اصفهان قربانی بی توجهی - فروشگاه های میهن

این بنا در تملک اداره کل اوقاف و در اجاره شهرداری اصفهان است و اکنون با کاربری موزه مردم شناسی فعالیت دارد که به دلیل بی توجهی نهادهای ناظر و بهره برداران، کاشیکاری های یگانه این اثر تاریخی در حال ریزش و آسیب جدی هستند.

آثار تاریخی در تملک دستگاه ها باید با بودجه های این نهادها و با نظارت میراث فرهنگی بازسازی و حفاظت شوند، شرایط نامطلوب کاشیکاری ها، تَرَک های سقف ها و تاق های برخی قسمت های حمام علی قلی آقا در حالی است که فرایند رسیدگی به این آسیب ها به دلیل اختصاص نگرفتن بودجه از سوی شهرداری مختل شده و در نبود نظارت کافی از سوی میراث فرهنگی آثار شاخص کاشیکاری های این حمام و به خصوص کاشیکاری منتسب به چهره علی قلی آقا با شرایط نامطلوب به حال خود رها شده اند.

حمام علی قلی آغا یک بنا صفوی ارزشمند در محله بیدآباد از محله های قدیمی اصفهان است که تا اوایل دهه هفتاد کاربری گرمابه داشت اما با شرایط نا به سامان تعطیل شد و اوقاف آن را به شهرداری اجاره داد.

سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان از سال 83 این بنا را بازسازی و به موزه مردم شناسی تبدیل کرد و حالا با گذشت 17 سال به دلیل نم و رطوبتی که در طی این سال ها به دلیل نبود نظارت و پایش کافی اضافه کرده شده است، کاشیکاری های شاخص این بنا در حال پوسته شدن و تهدید هستند.

همه این ها در حالی است که مدیریت شهرداری اصفهان در این دوره رو به خاتمه است و در طول یک سال گذشته، نامه نگاری ها برای اختصاص بودجه برای رسیدگی به شرایط رطوبت زدگی و آسیب های ناشی از شوره بر کاشی ها و به خصوص در تابلوی کاشیکاری منتسب به علی قلی آقا بی نتیجه بوده است و در این میان اداره کل اوقاف و امور خیریه به عنوان نهادی که این حمام را در تملک دارد و درآمد آن وارد خزانه این نهاد می گردد از شرایط این اثر تاریخی بی خبر است و از طرف دیگر اداره کل میراث فرهنگی نیز به عنوان نهاد ناظر آثار تاریخی از این ماجرا ابراز بی اطلاعی می نماید.

تزئینات منحصربه فرد

محمد آقاجانی، کارشناس بازسازی و کوشنده میراث فرهنگی اصفهان در رابطه با شرایط حمام تاریخی علی قلی آقا گفت: تزئینات ارزشمند و نفیس حمام علی قلی آقا این بنا را منحصر به فرد نموده است.

وی ادامه داد: در کاشیکاری های این بنای صفوی تابلویی وجود دارد که چهره بانی این بنا را نمایش می دهد اما اتفاقی که در دوره مدیریت های پیشین حمام رخ داد این بود که روی کاشی ها را شیشه کشیدند.

وی اضافه کرد: ذات این بنا رطوبت دارد و رطوبت هم از داخل به ساختار بنا آسیب می زند که باید تهویه و سیرکوله(چرخش) هوایی بگردد. شیشه های سکوریتی که برای حفاظت روی این اثر کاشیکاری گذاشته شد اگرچه نه به عنوان عامل صددرصد که قسمی از این دلیل بود که اجازه ندهد این رطوبت به راحتی چرخش کند و پشت این شیشه بماند و به شوره و آسیب منجر گردد.

عضو انجمن دوستداران اصفهان اضافه کرد: با بازدیدهایی که داشتم شاهد این بودم که لعاب این تابلوی کاشیکاری به خاطر شوره ای که از پشت می زد و رطوبتی که لعاب ها را می ترکاند، پوسته می شد و می ریخت، تذکر ما هم در این رابطه فایده ای نداشت.

آقاجانی با اشاره به حساسیت کار حفاظت از کاشی های حمام علی قلی آقا گفت: این اثر یک بنا تاریخی و قدیمی است، خاک اصفهان به همراه خود رطوبت دارد و باید همواره فکری به خاطر این رطوبتی که در ذات اصلی بناها وجود دارد بگردد اما نمی توان گفت که چون این حمام در دوره ای بازسازی شده دیگر احتیاج به بازسازی ندارد.

کاشیکاری چهره علی قلی آقا نفیس ترین تابلوی کاشی ایران

وی حمام علی قلی آقا را از نفیس ترین و باارزش ترین بناهای تحت مدیریت شهرداری اصفهان خواند و اضافه کرد: هر بنایی می تواند به خاطر رطوبت و به خاطر نشست سفره های آب زیرزمینی آسیب ببیند اما این که رها گردد و فکری برایش نگردد می تواند مشکل ساز باشد. کاشیکاری چهره علی قلی آقا یکی از نفیس ترین تابلوهای کاشی ایران است که می توانست در بهترین موزه های دنیا جا داشته باشد اما متاسفانه اکنون در اینجا مورد بی مهری است.

علی عطریان، رئیس اداره هنری سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان درباره آن چه در مورد حمام علی قلی آقا، دوستداران میراث فرهنگی را نگران نموده است، گفت: نم گرفتگی در برخی جداره ها، تعدادی تَرک در برخی طاق ها و همچنین پوسته شدن کاشیکاری چهره منسوب به چهره علی قلی آقا به واسطه نم و رطوبت از جمله آسیب های آثار بنای تاریخی حمام علی قلی آقا است.

وی یادآور شد: در این رابطه از دانشگاه هنر استعلام کردیم که به ما برای فهم مساله شناخت بازسازی حمام علی قلی آقا یاری بدهند، چند پیشنهاد به ما ارائه شده است و اقدامات عاجلی را هم برای ما تعریف کردند که بحث های رطوبت را به حداقل برسانیم.

هر اثر تاریخی احتیاج به مراقبت دائم دارد

وی اضافه کرد: مساله پوسته شدن و اتفاقات دیگر طبیعی است، هر اثر تاریخی را باید به شکل یک کهنسال نگاه کنیم که دائم احتیاج به مراقبت دارد، سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری کاربری این مکان را در اختیار دارد و بحث های بازسازی مکان های تاریخی تحت مدیریت شهرداری بر عهده شهرداری منطقه یک و سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری است.

وی توضیح داد: در مورد شرایط حمام علی قلی آقا بحث تامین بودجه و هم بحث های نهایی کارشناسی بازسازی مطرح است، اگر احتیاج به یک بازسازی اساسی وجود داشته باشد به احتمال قوی یک یا 2 سال موزه باید تعطیل گردد به علاوه اینکه بودجه این طرح را هم شهرداری منطقه یک نتوانسته با توجه به درآمدهایی که داشته تامین کند.

به گفته عطریان سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان پیگیر این ماجرا هست اما این موضوع منوط بر این است که طرح بازسازیی جامع توسط سازمان نوسازی و بهسازی تدوین گردد و مهم تر از آن بودجه این کار در شهرداری تامین گردد.

بنا در اجاره شهرداری است پیگیری می کنیم

روح الله بیدرام، رئیس اداره اوقاف و امور خیریه ناحیه 2 اصفهان از شرایط رطوبت و آسیب های ناشی از آن در آثار کاشیکاری و نقاشی های حمام علی قلی آقا اظهار بی اطلاعی کرد و گفت: این مکان در اجاره شهرداری است اما این مورد را پیگیری خواهیم کرد تا همکاران آنالیز و گزارش دهند.

در همین پیوند، ناصر طاهری، معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی اصفهان گفت: برنامه ششم توسعه دستگاه های دولتی را مکلف و موظف نموده است از محل اعتبارات همان دستگاه، بناهای تاریخی ای را که در اختیار یا در تملک دارند بازسازی و حفاظت نمایند.

وی اضافه کرد: بارها در این رابطه با دستگاه هایی که بنا تاریخی در اختیار دارند مکاتبه نموده ایم که مکلفت به بازسازی کنید. حمام علی قلی آغا به عنوان موزه بهره برداری می گردد و خوشبختانه مکان های تاریخی که استفاده می شوند نگهداری هم می شوند، در این خصوص یک نهاد قدرتمند مثل شهرداری متولی آن است و ما هم به عنوان نهاد ناظر باید روی فرایند بازسازی ها نظارت کنیم و اگر مساله ای وجود دارد باید تذکر بدهیم.

شهرداری موظف است

طاهری یادآور شد: در رابطه با مشکل حمام علی قلی آقا مکاتبه و بازدید خواهیم کرد، ممکن است این ماجرا در فرآیند اداری شهرداری مانده باشد و به هر دلیلی تامین اعتبار نشده ولی شهرداری موظف است که این کار را بکند و ما هم باید به این کار سرعت بدهیم.

حمام علی قلی آقا یکی از بناهای تاریخی شهر اصفهان است که بیش از 300 سال قدمت دارد. بانی این حمام فردی به نام علیقلی از خواجه گان دربار صفوی بوده که علاوه بر حمام اقدام به ساخت یک مسجد، سرا و چهار سوق نیزنموده و همگی به همین نام شهرت دارند.

ایرنا نوشت، استان اصفهان با بیش از 22 هزار اثر تاریخی شناسایی شده که یکهزار و 850 مورد آن به ثبت ملی و هفت اثر آن به نام های میدان نقش دنیا، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع و سه قنات وزوان،مزدآباد و مون به ثبت دنیای رسید، کانون توجه گردشگران داخلی و خارجی است.